پیشینه و مبانی نظری استرس شغلی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 35 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏استرس شغلی
‏استرس‏ ‏بخشی‏ ‏از‏ ‏زندگی‏ ‏روزمره‏ ‏است‏. ‏استرس‏ ‏حالت‏ ‏یا‏ ‏فرایندي‏ ‏روانشناختی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏هنگام‏ ‏وقوعش‏ ‏فرد‏ ‏با‏ ‏حوادثی‏ ‏مواجه‏ ‏می‏‏شود‏ ‏که‏ ‏آن‏‏ها‏ ‏را‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏بهزیستی‏ ‏جسمی‏ ‏و‏ ‏روانشناختی‏ ‏خود‏ ‏تهدیدآمیز‏ ‏ادراك‏ ‏می‏‏کند‏. ‏استرس‏ ‏از‏ ‏تعامل‏ ‏با‏ ‏محیط‏ ‏نشات‏ ‏می‏‏گیرد‏ ‏و‏ ‏زمانی‏ ‏رخ‏ ‏می‏‏دهد‏ ‏که‏ ‏بین‏ ‏فشارهاي‏ ‏موقعیتی‏ ‏و‏ ‏منابعی‏ ‏که‏ ‏فرد‏ ‏در‏ ‏اختیار‏ ‏دارد‏ ‏ناهماهنگی‏ ‏وجود‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ (‏هزاوه‏‏اي، حسيني، معيني، مقيم‏ ‏بيگي و حميدي، 1391‏).‏
‏در‏ ‏چند‏ ‏دهه‏ ‏اخير‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏روى‏ ‏آوردن‏ ‏تدريجى‏ ‏جوامع‏ ‏به‏ ‏سمت‏ ‏زندگى‏ ‏مدرن،‏ ‏يكى‏ ‏از‏ ‏معضلات اساسي‏ ‏كه‏ ‏گريبان‏ ‏گير‏ ‏جوامع‏ ‏بشري‏ ‏شده‏ ‏است پديده‏ ‏استرس‏ ‏مي‏‏باشد‏. ‏با‏ ‏صنعتي‏ ‏شدن‏ ‏جهان استرس‏ ‏اهميت‏ ‏ويژه‏‏اي‏ ‏پيدا‏ ‏كرده‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏گسترده‏‏اى‏ ‏سلامتي‏ ‏شاغلين‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏محيط‏ ‏كار‏ ‏تحت‏ ‏تأثير‏ ‏قرار داده‏ ‏است‏. ‏عوامل‏ ‏رواني‏ ‏به‏ ‏همراه‏ ‏خطرات‏ ‏فيزيكي، شيميايي،‏ ‏ارگونوميك‏ ‏و‏ ‏بيولوژيك‏ ‏محيط‏ ‏كار‏ ‏يكي از‏ ‏عوامل‏ ‏مخاطره‏ ‏آميز‏ ‏اصلي‏ ‏در‏ ‏محيط‏ ‏هاي‏ ‏كاري‏ ‏محسوب‏ ‏مي‏‏گردد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏بين‏ ‏عوامل‏ ‏رواني‏ ‏استرس شغلى‏ ‏از‏ ‏اهميت‏ ‏ويژه‏‏اي‏ ‏برخوردار‏ ‏مى‏‏باشد،‏ ‏به‏ ‏طوريكه سازمان‏ ‏ملل‏ ‏متحد‏ ‏در‏ ‏سال‏ 1992 ‏استرس‏ ‏شغلي‏ ‏را‏ ‏بيماري‏ ‏قرن‏ ‏بيستم‏ ‏دانست‏ ‏و‏ ‏سازمان‏ ‏جهاني بهداشت‏ ‏بر‏ ‏اساس‏ ‏شاخص‏ ‏بار‏ ‏جهاني‏ ‏بيماري‏‏ها، به‏ ‏اين‏ ‏نتيجه‏ ‏رسيد‏ ‏كه‏ ‏بيماري‏‏هاي‏ ‏رواني‏ ‏به‏ ‏ويژه‏ ‏استرس،‏ ‏دومين‏ ‏علت‏ ‏ناتواني‏ ‏تا‏ ‏سال‏ 2020 ‏خواهد‏ ‏بود (تانگری‏ - Tangri
‏، 2003)‏.‏ ‏در اغلب جوامع امروزی، حیات انسانی از لحاظ محیط و نحوه زندگی با آن چه در سال‏‏های گذشته وجود داشته، تفاوت فاحشی پیدا کرده است. امروزه در اکثر نقاط جهان، به ویژه در جوامع صنعتی و در جوامعی که آشفتگی اجتماعی و اقتصادی، زندگی عادی را مختل کرده است، عوامل تنش‏‏زای اجتماعی، بیش از هر زمان دیگری شایع گردیده اند. به طوری که در عصر کنونی تنش را به عنوان طاعون سیاه می‏‏شناسند (ملازم، محمدحسینی، کریمی و زاده باقری، 1384).
‏استرس‏ ‏جزء‏ ‏جدايى‏ ‏ناپذير‏ ‏در‏ ‏زندگي‏ ‏مى‏‏باشد كه‏ ‏با‏ ‏توجه‏ ‏به‏ ‏فشار‏ ‏رواني‏ ‏و‏ ‏كيفيت‏ ‏انطباق‏ ‏فرد‏ ‏با آن‏ ‏مى‏‏تواند‏ ‏منجر‏ ‏به‏ ‏بيماري‏ ‏و‏ ‏يا‏ ‏تجربه‏‏اي‏ ‏مثبت شود‏. ‏عوامل‏ ‏رواني‏ ‏در‏ ‏محيط‏ ‏كار‏ ‏بر‏ ‏خلاف‏ ‏ساير عوامل‏ ‏زيان‏‏آور‏ ‏محيط‏ ‏كار‏ ‏مختص‏ ‏شغل‏ ‏خاصي نيستند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏همه‏‏ي‏ ‏مشاغل‏ ‏به‏ ‏صور‏ ‏مختلف‏ ‏و‏ ‏با درجات‏ ‏متفاوت‏ ‏وجود‏ ‏دارند (لوی و ویگمن، 2000)‏.‏ ‏همه‏ی انسان ها در زندگی روزمره در معرض انواع فشارهای روانی و رویدادهای تنش‏‏زایی قرار می‏‏گیرند که بهداشت روانی و جسمی آنان را تهدید می کند. تنش یک وضعیت نا مطلوب تحریک عاطفی و روانی است و هنگامی فرد در آن واقع می شود که موقعیت را خطرناک یا تهدید کننده آسایش تلقی کند (اکبری، امیرآبادی زاده، پوررضا، واقعی و دستجردی، 1384).
‏استرس شغلی برای خیلی از کارکنان و کارگران یک مخاطره اصلی است. ظرفیت‏های کاری‏،‏ کیفیت پایین کارهای تجاری، اضافه کاری، روابط خشونت آمیز در محیط‏‏های کاری و کار شیفتی فقط بخش کمی از حالت‏‏ها از علل زیاد پر دغدغه‏‏های کاری است. بدن انسان به طور ع‏ا‏دی یک واکنش طبیعی به تهدید یا درخواست‏ ‏مانند گریز یا جنگ‏، ‏دارد‏ که‏ واکنش به هر کدام ‏باعث‏ رها کردن آدرنالین می‏‏شود. ‏هنگامی که ‏تهدید پایان ‏می‏یابد ‏بدن انسان می‏‏تواند به جایگاه طبیعی خودش برگردد. عامل به وجود آورنده‏ی استرس یک رخداد یا تنظیم حالتی است باعث واکنش فشار می‏‏شود. آسیب طولانی‏‏تر واکنش بدنی مزمن است. استرس شغلی می‏‏تواند بر سلامتی شما تأثیر بگذارد. همچنین عوامل استرس‏‏زا در محیط کار می‏‏تواند از نیروی کارگری متجاوز شود که می‏‏تواند مقداری تأثیر بر روی ‏ ‏وضعیت‏‏شان داشته باشد. کارگرانی که با ظرفیت‏‏های بالا بیش از حد و اندازه کار کرده‏‏اند در رتبه‏‏های پایین باقی ‏ ‏می‏‏مانند صرف نظر از تلاش‏‏شان پس ظرفیت بالای کاری یک عامل به وجود آورنده استرس است. کارمندان احساس اضطراب می‏‏کنند و میزان سرعت ضربان قلبشان به این دلیل که آن‏‏ها نمی‏‏توانند ظرفیت کاریشان را کنترل کنند‏،‏ ‏بالا و پایین می‏رود و ‏می‏‏تواند منجر به فرسودگی شغلی گردد.‏ ‏اعضای P.E.F‏ تغييرات در‏ا‏ماتیک دردناکی را تجربه کرده‏‏اند. بودجه ایالت به تأخیر افتاده، کسری بودجه به وجود می‏‏آید‏ ‏و مذاکره در برقراری قرارداد طولانی می‏‏شود. این تغییرات محیطی را پرورش می
‏‏دهد ‏که شمار منابع استرس را به درجه بالایی ‏می‏رساند و‏ شامل گرانباری نقش و زمینه‏‏ساز فرسودگی شغلی می‏‏گردد‏ (پاول‏ - Paul
‏، 2003)‏.
‏در دهه اخير مو ضوع استرس و آثار آن در سازمان يكي از مباحث اصلي مديريت رفتار سازماني را به خود اختصاص داده اسـت و فشار عصبي در سازمان همچون آفتي فعاليت‏‏ها را تحليل داده و از بين مي برد. توجه به محـيط هـاي شـغلي و شـرايط كـار كاركنان امري است كه موجب بالا بردن كيفيت كار، حفظ سلامت و‏ ‏بهداشت كاركنان و‏ ‏جهت بهره جويي بيـشتر و‏ ‏بهتـر از طـول مدت سنوات كاري مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به ت‏أ‏ثير استرس شغلي بر زندگي و كار‏ ‏کارکنان، دست اندر كاران اين گونه سيـستم‏‏ها بايد عوامل مرتبط با رضايت مندي را يافته و‏ ‏جهت پيشرفت و‏ ‏ارتقاي سطح كارايي کارکنان مورد توجه قرار دهند‏ (رحمانی، 1386).
‏سازمان‏ ‏ملل‏ ‏متحد‏ - United Nations Organisation
‏،‏ ‏در‏ ‏سال‏ 1992 ‏استرس‏ ‏شغلي‏ ‏را‏ ‏بیماري‏ ‏قرن‏ ‏بیستم‏ ‏معرفي‏ ‏كرد؛‏ ‏چندي‏ ‏بعد‏ ‏سازمان‏ ‏جهاني‏ ‏بهداشت،‏ ‏استرس‏ ‏شغلي‏ ‏را‏ ‏مشكلي‏ ‏همه‏ ‏گیر‏ ‏در‏ ‏جهان‏ ‏اعلام‏ ‏كرد‏ (‏تانگری‏ - Tangri
‏، 2003‏).
‏7-2 تعریف ‏استرس شغلی
‏استرس‏ ‏شغلی‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏مهم‏‏ترین‏ ‏ویژگی‏‏های‏ ‏محیط کار،‏ ‏فرسودگی‏ ‏بدنی‏ ‏یا‏ ‏عاطفی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏بر‏ ‏اثر‏ ‏مسائل‏ ‏و‏ ‏مشکلات‏ ‏واقعی‏ ‏یا‏ ‏ذهنی‏ ‏پدید‏ ‏می‏‏آید‏. ‏واژه‏ ‏استرس‏ ‏مستقیماً‏ ‏از‏ ‏زبان‏ ‏لاتین‏ ‏گرفته‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏معنی‏ ‏تحمیل،‏ ‏فشار‏ ‏و‏ ‏خسته‏ ‏شدن‏ ‏می‏‏باشد،‏ ‏این‏ ‏واژه‏ ‏به‏ ‏سرعت‏ ‏فراگیر‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏اصطلاح‏‏های‏ ‏رایج‏ ‏پنج‏ ‏دهه‏ ‏اخیر‏ ‏تبدیل‏ ‏گردیده‏ ‏است‏. ‏اولین‏ ‏بار‏ ‏روچ‏ - Rosch
‏ (1984)‏ ‏این‏ ‏اصطلاح‏ ‏را‏ ‏چنین‏ ‏تعریف‏ ‏کرد‏ ‏که‏ ‏استرس‏ ‏پاسخی‏ ‏غیر‏ ‏اختصاصی‏ ‏از‏ ‏ارگانیسم‏ ‏در‏ ‏مقابل‏ ‏هر‏ ‏تقاضا‏ ‏یا‏ ‏تغییر‏ ‏در‏ ‏شرایط‏ ‏فیزیکی‏ ‏می‏‏باشد‏.‏ بر اساس‏ ‏تعریف مؤسسه‏ ‏ملي‏ ‏ايمني‏ ‏و‏ ‏بهداشت‏ ‏حرفه‏ ‏اي (NIOSH‏)‏ ‏فرد‏ ‏زمانی‏ ‏با‏ ‏استرس‏ ‏شغلی‏ ‏مواجه‏ ‏می‏‏شود‏ ‏که‏ ‏بین‏ ‏نیازهای‏ ‏شغلی‏ ‏با‏ ‏توانایی‏‏ها،‏ ‏قابلیت‏‏ها‏ ‏و‏ ‏خواسته‏‏های‏ ‏وی‏ ‏هماهنگی‏ ‏موجود‏ ‏نباشد ‏(‏هاشمی‏نژاد و همکاران، 1392‏). ‏در‏